Paragraaf index

75 De papiermolen in het Strobroek

Geschiedenis van de molen

Deze papiermolen lag aan de Strobeek die ook wel Strootbeek of Strobroeksebeek genoemd werd. Stroot, stroet of stro betekent drassig land.

De oorspronkelijke beek werd al in 1662 genoemd en is nadien verbeterd door het graven van enkele diepe sprengen niet ver van de boerderij "de Vrijenberg”.

Boerderij De Vrijenberg (Beekbergerweg 40-42 Loenen) was vroeger een herberg en komt als "Vrienberch" al voor op kaarten van de Veluwe van circa 1630. Bron  CODA - 1956

Op een kaart van 1826 (Bron Moerman : Beken, sprengen en watermolens op de Veluwe 1934) was er een molen ingetekend. Waarschijnlijk stamt de molen echter uit de 1ste helft van de 18de  eeuw.

Toch is er misschien nog wel iets meer over de oorsprong van de molen te zeggen. Reinier Hardonk vermoedde dat de Vrijenbergerspreng hier mee te maken zou kunnen hebben. Op 12 oktober 1657 verwerft Olivier Hackfort van de rekenkamer de erfpacht van een aantal waterlopen in Loenen, waaronder het beekje, dat "uit den Vrijenberg spruit”.

De vrouwe van Terhorst geeft op 7 augustus 1670 vergunning tot het leggen van een volmolen op de "Vrijenbergsche beek”. Hardonk stelt dat dit misschien de molen was die op 8 juni 1739 door W. Box gekocht wordt van de wed. A. Hackfort en toen tot papiermolen zal zijn ingericht. Of er een vroege, inmiddels verdwenen, verbinding was tussen de oude loop van de Vrijenbergspreng en de Strobeek zou dan verder onderzocht moeten worden. Het is m.i. niet onmogelijk. Zie voor meer informatie ook paragraaf 20 Een Loenense volmolen.

Kaart uit 1748 waarin de oude loop van de Vrijenbergspreng te zien is.

Zoals al opgemerkt is wordt op 8 juni 1739 door W. Box een molen gekocht van de wed. A. Hackfort. De molen wordt dan omgebouwd tot papiermolen.

In 1749 zijn er naast Box drie knechten en meiden werkzaam maar wegens geleverde en niet betaalde lompen komt hij diep in de schuld te staan bij ene Jan Everts Vierevant te Arnhem waarna in 1762 Willem Box (of Boks) de papiermolen aan deze Vierevant verkoopt. Boks werkte tot 1766/ 67 nog wel op de molen.

Hendrik ter Hoeve (Hoeven) koopt in 1767 de molen en de molen heet dan het "Troeven meulentje” en werd ook wel Molen ter Hoeven genoemd.

De zoon H. ter Hoeve zit in 1823 nog op "Stroobroeksmolen” met 3 arbeiders, die 7 stuiver per dag verdienen en per jaar 10 000 pond lompen tot 320 riem papier verwerken.

Later vestigt men in de molen een wasbedrijf. In het begin van 1919 hing er nog een waterrad, dat kort daarna verkocht werd aan G. J. Bomhoff van de Middelste Molen.

Op de plek van de vroegere papiermolen lag daarna rond 1968 het kampeerhuis "de Strobroeksmolen”.

Op de plek van het molenhoofd is nu een zijvleugel aangebouwd. De beek is verlegd en de situatie ter plekke is niet meer herkenbaar als molengebouw.

Geografische positie en bereikbaarheid

Het adres van de molen was Hoofdweg 94, Loenen.

De geografische positie van de molen was 52° 7'42.31"N 6° 1'51.02"E

uitsnede loenensebeek   namen

Provinciale kaart van de Loenense beken en de lokatie van de Strobroekse moen (nr. 5)

 

uitsnede strobeek

Uitsnede uit de provinciale kaart met details van de sprengkoppen van de Stroobeek.

 

 

Huidige situatie

Tegenwoordig is er een appartementencomplex gevestigd dat de oude naam nog heeft. Er is hoogst waarschijnlijk niets meer van de oude bouwconstructie over.

Bouwgeschiedenis (evt. tijd en reden voor afbraak)

1670 Volmolen op de Vrijenbergsche beek is mogelijk voorloper Van de Strobeek molen.
1739 Molen door W. Box gekocht van de wed. A. Hackfort en als papiermolen ingericht.
1762 Willem Box verkoopt de molen aan Jan Everts Vierevant.
1767 Vierevant verkoopt de molen aan Hendrik ter Hoeve (Hoeven) en de molen heet dan het "Troeven meulentje” of ook wel “Molen ter Hoeven”.
1826 Papiermolen aanwijsbaar aanwezig op kaart.
Daarna vestigt men in de molen een wasbedrijf.
1919 Hing er nog een waterrad (verkocht aan de Middelste Molen).
1968 Kampeerhuis "de Strobroeksmolen”.
Op de plek van het molenhoofd is nu een zijvleugel aangebouwd en de beek is verlegd.

Erfgoed ontwikkelings potentie

Alleen de naam van de oude mooen herinnert nog aan de historie van de plek. Het gebouw is inmiddels dermate verbouwd dat er weinig meer van de molen is te herkennen.

Erfgoedstatus

Niet van toepassing.

Foto’s van oude en huidige situatie

P1050804P1050805
Een acquaduct over de Loenense beek.
Enige Loenense watermolens behoorden aan het kasteel Terhorst, onder meer ook de Strobroeksemolen.
Deze was gelegen aan de Strobeek, maar werd ook nog gedreven door een beekje, dat eerst de kasteelgrachten van water voorziet.
De dichtsbijgelegen Bovenste Molen werd gevoed door de uit meer dan 15 sprengen ontstane Voorster- of Loenense beek. Op het punt waar beide beken elkaar ontmoeten,ligt het peil van de Loenense beek lager dan dat van de andere waterloop, die er daarom met een houten goot overheen geleid is.
Het onderhoud van genoemd "acquaduct" kwam voor rekening van de gebruikers van de Strobroekmolen, en was dit nog van de latere bewoners van het molenhuis. Hardonk 3 juli 1965
De waterpapiermolen in het Strobroek is gesticht in de 18de eeuw.
Vermoedelijk lag daar eerder een volmolen.
Op 4 juni 1767 wordt Hendrik ter Hoeve (Hoeven) eigenaar van de papiermolen; naar hem heet de molen een tijdlang het "Troeven meulentje".
De papiermolen is later omgezet naar een wasserij.
In 1919 hing er nog een waterrad, dat later verkocht werd aan G.J. Bomhoff van de Middelste Molen.
Op de plaats van de vroegere papiermolen lag later het Kamphuis Strobroekse Molen, Hoofdweg 94,Loenen.
Afb. door H. Hagens naar een tweetal foto's uit 1925.

 

strobroekse molenkampeercentrum strobroekse molen
Ongedateerde foto van de Strobroekse molen.Prentbriefkaart van het kampeercentrum in het molengebouw.

 

3 strobroeksmolen 13 strobroeksmolen 7
Bedding van de beek. Dit is echter niet de oude loop van de beek. Die na een verbouwing omgelegd.
Een gedeelte van de beek is overkluisd.
Op de molenlocatie zelf is nu een atelier gevestigd.