56 De Bouwhof
Geschiedenis van de molen
De naam van de molen verwijst naar de bouwhof "Klein Hattem" waarop de drie Hattemse molens, waaronder De Bouwhof, zijn gebouwd.
In 1747 wordt 'De Bouwhof' voor de eerste keer genoemd maar het stichtingsjaar is onbekend.
In 1798 zit ene Antonie de Bruin in de molen.
In 1798 de weduwe A. de Bruin en zoon.
In 1815 G. en R. de Bruin.
In 1884 is de papiermolen omgezet in een wasbedrijf .
Nog in 1968 was dat wasserij de Bouwhof, Fa E. Uyt den Bogaard.
Het rad werd aanvankelijk nog benut voor een kleine wasmachine maar hieraan kwam al gauw een eind nadat er in 1897 een stoomketel was aangeschaft.
Toch werd in 1925 en 1933 tijdens het bewind van de fa. W. en C .Uyt den Bogaard toch nog waterkracht gebruikt voor een waterrad waarop een gedeelte van het bedrijf werkte.
In 2017 is door Yvonne de Vries een boek over de molens op 't Hattem" uitgebracht. Het boek bevat veel historische informatie (Bron 14)
Geografische positie en bereikbaarheid
Het adres van de molen is Bouwhofweg 18 te Ugchelen.
De geografische positie is 52°11'19.84"N 5°56'50.58"O
Op de kaart van Hardonk is de molen aangegeven met nummer 27.
Kaartje met de ligging en de watertoevoer van de papiermolens Hattem, Bouwhof en Methusalem op het terrein van de vroegere bouwhof "Hattem" of "Klein Hattem" in de Wormingermark.
De molens Hattem en Bouwhof zijn gesticht aan een omlegging van de Ugchelsebeek, terwijl men voor de molen Methusalem het water van de genoemde beek zijwaarts heeft afgeleid en daarna weer in de oude bedding (zie stippellijn) van de Ugchelsebeek heeft gebracht.
Het sprengetje rechts zal wel gedient hebben om meer water naar het rad voor de papiermolen Methusalem te brengen, het zgn. lopen op het halve rad.
Het is op het kaartje duidelijk te zien, dat men voor het stichten van de papiermolen Hattem en Bouwhof de loop van de oude Ugchelsebeek met een grote boog heeft omgeleid.
(Bron 2 blz. 112)
Het molenrad is tegenwoordig via een voetpad en een bruggetje over de Ugchelse Beek vanaf de Bouwhofweg te bereiken.
Huidige situatie
Het molenrad en de goot zijn mooi opgeknapt en het rad draait frequent.
Het kapitale pand wordt momenteel als woon- en bedrijfsruimte gebruikt. Het bevat een groot aantal kamers en is prachtig gerenoveerd.
Bouwgeschiedenis (evt. tijd en reden voor afbraak)
In de jaren-1930 raakte het rad in verval en kwam tenslotte stil te staan.
Het is in de oorlogsjaren 1940-1945 gesloopt.
Wel draaide er in de oorlogsjaren een kleine turbine voor opwekking van electriciteit.
De wasserij werd uiteindelijk in 1973 beëindigd, waarschijnlijk als gevolg van de grote oliecrisis van december 1972.
In 1994 was het een kritieke situatie voor het molengebouw en zijn er zelfs voorstellen tot sloop geweest.
In 1999 is er begonnen met de restauratie van het pand.
In 2004 zijn het rad en de molengoot door de inzet van vrijwilligers uit Ugchelen met gemeenschapsgeld en de medewerking van de gemeente Apeldoorn weer fraai hersteld en ook de beek werd weer opgeknapt.
Erfgoed ontwikkelings potentie
Het pand ligt op een bijzondere plek in Ugchelen. Dat vormt samen met de schoorsteen, het rad, de molengoot, de bijzondere beekloop en de oude droogkamers een bijzonder element in dit gebied.
Waarschijnlijk heeft het gebouw, gezien de verbouwingen geen monumentale status maar dat verdient het gezien de potentie zeker wel.
Ook is er sinds 1994 nogal wat verandert in de visie met betrekking tot industrieel erfgoed en is het aantal overgebleven molens in Apeldoorn zeer beperkt.
Het is aan te bevelen om het voetpad langs het rad en de beek door te trekken naar de andere molens en het centrum van Ugchelen.
Helaas is de toegang tot de molengoot en het rad inmiddels door de Gemeente Apeldoorn geblokkeerd door middel van een nogal lelijk hekwerk. Deze situatie duurt al een tijd en het rad moet nodig weer onderhouden worden. Het is te hopen dat de Gemeente deze fout weer snel herstelt zodat men weer als vanouds kan genieten van dit prachtige gebouw en het rad en de molengoot kan herstellen.
Hekwerk naar het molenrad - Foto Henk Weltje / 7 juli 2019
Erfgoedstatus
Gemeentelijk monument.
"Omdat deze molen de laatste nog enigszins complete molen in Apeldoorn is, heeft de gemeente besloten een restauratieplan voor de Bouwhof te ontwikkelen.
In opdrachtvan de gemeente werd een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd.
Hierin werd ondermeer gekeken naar de toestand van de nog aanweige gebouwen en de mogelijkheid tot restauratie en hergebruik.
Uiteindelijk is gekozen voor de restuaratie van de molen en het weer ontgraven van de beek achter het molenhuis.
Ook het molenhoofd en het waterrad zullen weer in ere worden hersteld.
Zelfs een deel va de wasserij zal worden hersteld. In 1999 is begonnen met de restauratie van de Bouwhof en in de loop van dat jaar zullen zowel het terrein als het molencomplex toegankelijk zijn voor het publiek.." Uit Bron 25 - Terug naar de bron van de Grift - Gem.Apeldoorn / 1999
Restauratiewerkzaamheden De Bouwhof in 1999 - Bron 25
Foto’s van oude en huidige situatie
De vroegere watermolens "De Bouwhof" en "Hattem" van het papiermolencomplex "Hattem" of "Klein Hattem" vanaf de onderbeek omstreeks 1910.De aan de linkerzijde van de uit Ugchelen komende beek staande molen Hattem met zijn hoge rieten hangzolder en de met pannen gedekte uitbouw vertoonde toen nog geheel het beeld van een gave Veluwse papiermolen.
Enige jaren later is de molen verbrand en niet meer herbouwd. De tegenover gelegen Bouwhof - toen al geruime tijd wasserij - herinnert door de hangzolder met de ventilatieluiken eveneens nog aan de vroegere papiermolen. De derde molen, Methusalem, van het complex Hattem is niet zichtbaar. Molenhoofd en waterval zijn dik met ijs bedekt. Bron Hardonk
Waterrad, schoorsteen en ventilatieruimtes anno 2014 - Foto Henk Weltje
Gezicht stroomafwaarts op het gebouw anno 2014 - Foto Henk Weltje 
Hierboven een fraaie kopie van het schilderij van J.A. ten Pas met de Bouwhofmolen als wasserij. Op het bleekveldje ligt de was te drogen.