26 De eekmolen bij het Oude Loo

De eek- of runmolen bij het Oude Loo is de tot nu toe oudste bekende runmolen in Apeldoorn.
Zij is na 1517 gesticht op de beek van het Oude Loo. Johan Bentinck had op 2 mei 1517 vergunning gekregen om op de beek bij zijn huis ’t Loo een koren-, olie- of volmolen of alle drie gelijk te leggen.
Bentinck heeft inderdaad drie molens gesticht. In 1547 bezit zijn zoon Adolf "drie molens te weten een saetmoelen, een olymoelen ende een Eeckmoelen alles te Noert Apeldoren gelegen”.

Eek- of ook wel runmolens zijn molens die bedoeld waren voor de leerlooierij waarbij eekschors (eikeschors) gebruikt werd voor het zuur t.b.v. de bewerking. De verkregen schors van de eekschillers werd hier tot run gemalen en geleverd aan de leerlooierijen, waar ze als looistof dienst deed. Alleen in de leermolens gebruikte men run; de huiden werden eerst in water geweekt, schoongemaakt en vervolgens met run vermengd in diepe putten gestopt om te looien.Dit leerlooien veroorzaakte een hoogst onaangename geur.

Er is verder niets meer bekend over de eek- of runmolen bij het Loo. Over de ligging valt niets met zekerheid te zeggen. Wel zijn de bij dit soort molens betrokken leermolens berucht om de stankoverlast en de watervervuiling. Vaak worden ze zo stroomafwaarts van woongebieden aangelegd om overlast te voorkomen.
Misschien heeft de molen gelegen op de plek waar later de derde of onderste papiermolen op de beek van Het Loo is gekomen (zie nr. 9 op de kaart van Hardonk). De toenmalige molenaar van de Stinkmolen was bij die derde papiermolen betrokken en de afstand tot het huis Het Loo was in elk geval groot genoeg.
Anderzijds is het mogelijk dat, indien zij meer stroomopwaarts heeft gelegen, de eekmolen juist vanwege zijn overlast het loodje heeft gelegd.

Aangezien de Bentinck’s zowel eigenaar als bewoners waren zijn er geen rechtszaken over de overlast te verwachten en dus ook geen archiefstukken.

Kaart van de Loosche Beek volgens Hardonk. De locatie van de Eekmolen is er niet op aangegeven.