Paragraaf index



Verder is er nog te melden dat er meer te vertellen is over de loden binnenvoering van de fontijnleidingen. De loden binnenvoering is in de loop der tijd voor het grootste gedeelte geroofd. Het doel van de binnenvoering was om meer snelheid te genereren d.m.v. het Venturi effect. De heer Ummels, die zelf ooit bij de brandweer heeft gewerkt en dit effect kende, tekende het onderstaande plaatje om e.e.a. te verduidelijken.

venturi



















Wat verder interessant bij dit verhaal is, is dat Venturi leefde van 1746 tot 1822 en dus ruim na de aanleg van de leidingen. Het effect was dus al lang bekend al droeg het uiteraard niet die naam.

Een ander gebruikte constructie is waarschijnlijk ook het gebruik van het sifon systeem dat al door de Romeinen gebruikt werd om water over grote afstanden over bergen en dalen van bekken naar bekken te transporteren. Een bekkensysteem bij de Haslo fles en de Ruetbron is misschien gebruikt om tussentijds water op een telkens iets lager gelegen bekken op te slaan, zo te bufferen en dan via verdere leidingen naar het paleis te transporteren. Vanuit de bronnen bij de Veentjes liepen de buisleidingen ook door lager gelegen gebieden maar als er gebruik gemaakt is van het sifon effect was dit geen probleem. In het algemeen heeft men echter de leidingen van hoog naar laag laten lopen en het terrein zoveel mogelijk gebruikt. De leidingen lagen op somigeplaatsen 3 meter diep en ze doorsneden heuvels. Vanuit de Veentjes (46m +NAP)tot aan het Orderbos (ca. 43 m +NAP) is het hoogteverschil slechts enkele meters. De leidingen kunen in die tijd niet luchtdicht afgesloten geweest zijn maar aangezien de druk in de leidingen hoger was dan daarbuiten moet dat geen bezwaar geweest zijn voor het effect.

In de holle weg zijn nog steeds restanten te vinden van de zinkputten die in het verslag van Kremer genoemd zijn en bakstenen en restanten teer zijn de getuigen van hun aanwezigheid. Dat er in die tijd teer was is niet zo vreemd. Al in de vroege middeleeuwen was het gebruik van pekpotten bekend om aanvallen op kastelen af te slaan en pek werd ook gebruikt om scheepsrompen te dichten.

De leidingen waren waarschijnlijk aangelegd door Rutger van Kleef uit Nijmegen die alles van deze leidingen afwist. Het grote voorbeeld waren de fontijnen uit Kleve waarbij Pieter van Post en Jacob van Kampen als architect een rol hebben gespeeld.