Paragraaf index


Wereldreis van het papier

Van China uit is het papier zijn veroveringstocht door de wereld begonnen. Dit gebeurde echter pas na verloop van eeuwen en misschien zou de papiermakerij nog veel langer een Chinees geheim zijn gebleven, indien niet een bepaalde gebeurtenis hieraan een einde had gemaakt. In 751 raakten aan de oever van de rivier de Thalas in Turkestan Chinese troepen slaags met Arabieren. Bij dit treffen viel een aantal Chinezen in handen der vijanden. Onder de krijgsgevangenen moeten ook papiermakers zijn geweest, die op deze wijze de kunst van de papierbereiding naar de Arabische landen hebben overgebracht. (Bagdad, Damascus, Tripolis). Wanneer vervolgens het rijk der Arabieren zich langs de oever der Middellandse Zee uitbreidt, verschijnen in de veroverde streken ook de papiermakers, de vervaardigers van het toen al onmisbaar geworden produkt voor administratieve- en handelsdoeleinden. Omstreeks 1100 worden papiermolens genoemd te Fez (Marokko). De Straat van Gibraltar blijkt geen beletsel te zijn voor de triomftocht van het papier., want weldra ontwikkelt zich in Spanje een bloeiende industrie (Jativa bij Valencia, ca. 1150).

Met een zijsprong gaat de reis naar Italië, waar in 1276 twee papiermolens liggen bij Fabriano. Dan komen Frankrijk en Duitsland aan de beurt. Troyes (1338), Neurenberg (1398).

In 1428 verleent hertog Adolf van Kleef „consent" aan de Nijmegenaar Willem Boye voor het leggen van een papiermolen op de Niers bij Gennep; de eerste papiermolen op gebied, dat tot het hedendaagse Nederland behoort. (Maar in die tijd viel Gennep nog onder het hertogdom Kleef). De Gennepse molen is maar betrekkelijk kort in werking geweest (tot begin 16de eeuw) en staat geheel los van de latere vestiging en ontwikkeling der Noordnederlandse papierindustrie. Men kan deze molen dan ook moeilijk beschouwen als de eerste papiermolen in ons land.