Paragraaf index


Papier doet zijn intrede in de wereld

Een der allerbelangrijkste uitvindingen is de kunst van het papiermaken geweest. Tot nu toe blijkt het echter niet mogelijk te zijn een volkomen afdoend antwoord te geven op de vraag door wie en op welke manier het papier werd uitgevonden. De weinige gegevens, die daarover te vinden zijn in de historieboeken der Chinese heersers, berusten voor een zeer groot deel op overlevering. Hiermede willen we niet zeggen, dat deze steeds onbetrouwbaar zou moeten zijn. Het oudste boek, dat handelt over de papiermakerij in China, is niet geschreven door een tijdgenoot, maar dateert uit 1634, ruim vijftienhonderd jaar na de ontdekking. Wel staat onomstotelijk vast, dat in China de papiermakerij is geboren.

Toch was reeds duizenden jaren eerder de schrijf- en tekenkunst bij tal van volken bekend. Als materiaal om op te schrijven bediende men zich van steen; kleitabletten; wastafeltjes; huiden en hout, terwijl in China zelf zijde en bamboe benut werden bij het voeren van correspondentie en voor administratieve doeleinden. Vooral papyrus en perkament hebben een grote rol gespeeld in de beschavingsgeschiedenis der mensheid. Papyrus maakte men door dun gesneden repen van het merg van de stengels der papyrusplant naast elkaar te leggen en daarover met behulp van een plakmiddel in dwarsrichting een tweede laag te bevestigen. Het geheel werd vervolgens sterk geplet en ten slotte gedroogd. Men gebruikte papyrus al ca. 2000 jaar v. Chr. en ons papier heeft hieraan zijn naam te danken. Een ander belangrijk schrijfmateriaal vormde het perkament, dat men uit geprepareerde dierenhuiden vervaardigde. De stad Pergamum in Klein-Azië was in de 2de eeuw v. Chr. beroemd om dit produkt, dat geleidelijk de papyrus geheel verdrong.

Al deze voorwerpen en stoffen om op te schrijven moesten op den duur wijken voor het papier. De uitvinding hiervan wordt toegeschreven aan Ts’ai Lun en zal ca. 105 na Chr. hebben plaatsgevonden. Ts’ai Lun, die een hooggeplaatste Chinese ambtenaar was, maakte voor de vervaardiging van papier gebruik van hennep, moerbeischors en bamboe. Het alleroudste papier werd in 1907 bij Tung Huan gevonden in de ruïne van een wachttoren van de Chinese muur. Deze uiterst zeldzame vondst bestond uit een negental fragmenten van brieven in geadresseerde omslagen. De brieven droegen geen datering, doch uit de vernieling der wachttoren omstreeks 150 na Chr. viel op te maken, dat de papierresten uit die tijd moeten stammen.